Vrijwel iedereen wil wel bepaald gedrag veranderen. Helaas kiezen we daarbij ook vaak voor de makkelijkste weg, omdat we dit in de loop der tijd nu eenmaal zo gewend zijn geraakt. Maar is dit op de lange termijn wel de meest efficiënte aanpak?
Waarschijnlijk kun je het antwoord op die vraag wel raden 😉
Heb jij het idee altijd voor de gemakkelijkste weg te kiezen bij het oplossen van problemen? Daarin ben je niet alleen. We doen het allemaal, vaak onbewust. Dat is volkomen logisch, zoals we hieronder gaan ontdekken.
Maar voor het veranderen van je gedrag op de langere termijn, werkt het meestal averechts.
De gemakkelijkste weg kiezen wordt al snel gewoonte
Als het op gedragsverandering aankomt, is het heel logisch dat we gewend zijn om te kiezen voor de weg van de minste weerstand. Dat zit namelijk in ons DNA.
Mensen zijn geneigd altijd de kortste weg te kiezen. Dat zie je bijvoorbeeld terug in de zogenaamde olifantenpaadjes: een paadje dat in de loop der tijd is ontstaan omdat mensen stukken van de officiële looproute afsnijden.
Maar deze ingesleten weggetjes laten nog iets anders zien: altijd voor de makkelijkste weg kiezen laat zijn sporen na.
In Superbrein (aanradertje!) beschrijven Deepak Chopra en neurobioloog Rudolph Tanzi hoe er voortdurend nieuwe dwarsverbanden in het brein worden gevormd. Die verbindingen worden gevormd door bepaalde beslissingen die je neemt. Simpel gezegd: hoe vaker een bepaalde beslissing of gedachte door je hersenen gaat, hoe sterker de verbinding wordt die deze gedachte ondersteunde.
Een olifantenpaadje wordt steeds beter zichtbaar, en dus makkelijker toegankelijk, naarmate meer mensen er overheen lopen. Op diezelfde manier wordt een bepaalde gedachtepatroon, zo stellen Chopra en Tanzi, steeds makkelijker opgeroepen naarmate het vaker gedacht wordt.
Het inslijten van gedachtepatronen
Dat klinkt misschien wat zweverig, dus laat ik het iets concreter maken. Laatst kwam ik online een voorbeeld tegen dat dit schitterend illustreert. (Bron van de onderstaande twee foto’s.)
Deze foto’s zijn van het terrein van Ohia State University. Linksboven zie je hoe de studenten over het terrein liepen voor er paden waren aangelegd, linksonder zijn de paden die op basis daarvan zijn aangelegd. (En rechts zie je dat er nog steeds studenten zijn die voor een afsnijweg kiezen
Met een beetje fantasie is daar een neuraal netwerk in te zien. De wegen die de studenten (die in dit voorbeeld symbool staan voor je gedachten) nemen, zijn in de loop der jaren ingesleten in het universiteitsterrein (de hersenen) en uiteindelijk zelfs vereeuwigd in cement.
Concreet betekent dit dat een bepaalde manier van denken steeds gemakkelijker wordt en zich als het ware in je brein vastbijt. Chopra en Tanzi wijzen hier bijvoorbeeld naar depressiviteit, maar het is een principe dat ook bij gedragsverandering nieuwe inzichten kan geven.
Hoe altijd voor de makkelijkste weg kiezen gedragsverandering in de weg staat
Laat ik nog eens een boek aanhalen. In Grip beschrijft Rik Pastoor zijn methode uit om meer grip op je leven te krijgen. Via je agenda, via je persoonlijke doelen, maar ook via je eigen gedragspatronen.
En dan vooral de gedragspatronen waarmee je jouw zelfbeeld keer op keer bevestigt.
Stel dat je van jezelf vindt dat je niet creatief bent. Dan zul je, zo stelt Pastoor, dat zelfbeeld versterken door tijdens een vergadering geen inzichten of ideeën te delen, uit angst dat mensen dat toch wel geen goede bijdrage zullen vinden. Het gevolg? Voor je collega’s ontstaat inderdaad het beeld dat je weinig creativiteit hebt in te brengen, dus wordt je minder naar je mening gevraagd en zul je nog minder snel je mond open trekken.
Een vicieuze cirkel dus. En eentje die van toepassing is op veel soorten gedrag die we graag zouden veranderen. Welk soort gedrag zou dat voor jou kunnen zijn?
Hoe dan ook: ook dit zijn ingesleten gedachtepatronen. Kijk nog eens naar de foto’s van de ingesleten looproutes hierboven en stel je jouw gedachten voor als de studenten die over het universiteitsterrein lopen. Hoe gemakkelijker een bepaalde weg wordt, hoe sneller we hem zullen volgen.
Met andere worden: omdat we de neiging hebben voor de gemakkelijkste weg te kiezen, zijn we ook geneigd bepaald gedrag of manieren van denken in stand te houden.
De enige manier om dat te doorbreken? Je bewust worden van dit gedrag en het veranderen. Oftewel: een nieuw olifantenpad in je hersenen inslijten!
Hoe kun je gedrag wél veranderen?
Een andere gewoonte die wij mensen hebben, is om onplezierige ervaringen te willen onderdrukken. Hoofdpijn? Neem een paracetamol. Ziekte? Medicijn en we zijn er zo snel mogelijk vanaf.
Dat is natuurlijk prima, maar bij het veranderen van gedrag of ingesleten denkpatronen, werkt het helaas niet zo.
Toch staat die gewoonte om ergens zo snel mogelijk vanaf te willen zijn, een blijvende verandering in de weg.
De toenemende populariteit van mindfulness laat zien dat hier wel verandering in komt. Mindfulness draait namelijk om het bewustzijn van een bepaalde onplezierige ervaring, zonder deze meteen weg te willen duwen en dus voor de makkelijkste weg te kiezen.
Dat klinkt misschien heel erg tegennatuurlijk, maar bewustwording is de enige weg om gedrag blijvend te veranderen. Iets onderdrukken kost namelijk energie en aandacht. Grote kans dat je in een onbewaakt moment weer “terugvalt” in je oude gewoonten.
Om het olifantenpad er weer even bij te pakken: in een onbewaakt ogenblik volg je toch zomaar weer het oude, vertrouwde afsnijweggetje.
Bach en bewustwording
Het lezen van Superbrein en Grip zette me aan het denken over hoe zeer de hierin behandelde concepten van toepassing zijn op Bach bloesem therapie. Dat was voor mij aanleiding om deze blog hierover te schrijven.
Ook Bach therapie betekent namelijk niet altijd voor de makkelijkste weg kiezen, maar juist jezelf onder ogen durven zien.
Wij zijn ervan overtuigd dat in deze bewustwording de kracht ligt van Bach therapie bij het om leren gaan met bepaalde gedachten en emoties die jou in de weg zitten. Een belangrijk onderdeel van consult bij ons is daarom altijd een overzicht van de aanbevolen bloesems, zodat je zelf bewust kunt worden van de betekenis die deze bloesems voor jou hebben.
Ben je benieuwd hoe dat er voor jou uit kan zien? Neem dan eens vrijblijvend contact op via het formulier hieronder, dan hoor je van onze consulent welke bloesems zij jou aanraadt en kun je zelf ervaren of dit helpt om je beter bewust te worden van de gedachten of het gedrag dat jij graag wilt veranderen.
