Fytotherapie | Alles over (het ontstaan van) Kruidengeneeskunde

Fytotherapie – of kruidengeneeskunde – is al duizenden jaren oud. De oermens maakte toen al gebruik van planten en kruiden. Niet alleen om te eten. Maar ook om te genezen en gezond te blijven. Deze primitieve mens leefde nog dichtbij de natuur.  Zij wisten precies welke planten veilig en gezond waren en welke giftig. Door het gebruik van het natuurlijke instinct, net zoals dieren dat nu nog doen wisten ze te overleven.

Kennisbank: Natuurgeneeskunde --> Fytotherapie

Fytotherapie draait om dit natuurlijke instinct

Tegenwoordig zijn we in onze maatschappij  ver vervreemd van ons eigen gevoel van eenheid met de natuur. Het instinct om de juiste planten te kiezen verloren is gegaan. In enkele primitieve stammen zijn er nog medicijnmannen.  Door overlevering verworven kruidenkennis wordt gecombineerd met hun eigen intuïtie. Helaas is deze kennis in de westerse wereld  nagenoeg verloren gegaan.

De apothecaris en de chirurgijn

fytotherapie-geschiedenis
Het vak van kruiden menger is de voorloper van onze apotheek

Rond 1600 was de geneeskunde in handen van de apothecaris. Hij was zowel kruidenarts  als apotheker. Bij ziekte stelde hij een diagnose en schreef kruiden voor ter genezing: fytotherapie dus! De chirurgijn daarentegen was minder precies. Zeker omdat deze in het begin ook de barbier (kapper) was met meerdere soorten messen om het haar te snijden. Deze messen werden ook gebruikt voor operaties en aderlatingen. Je kunt je wel voorstellen dat het de nodige infecties tot gevolg had.

Verdere ontwikkelingen

Door de jaren heen is veel informatie over kruiden, de werking en het gebruik ervan verzameld en opgeschreven in kruidenlexicons. Vanaf de Middeleeuwen begonnen apothecarissen kruiden te mengen, soms met toevoeging van andere stoffen.

Hieruit is het vak van de kruidenmenger /drogist (tegenwoordig de apotheker) ontstaan. Een beroep dat steeds meer een specialisme werd. En ook een tijdrovende en ingewikkelde klus. Want er was steeds meer vakkennis voor nodig om de juiste recepten samen te stellen. Hierdoor konden artsen zich steeds meer specialiseren in het stellen van een diagnose. En konden de geneesmiddelen voorschrijven , samengesteld door de drogist.

Fytotherapie vandaag de dag: moderne kruidengeneeskunde

De Fytotherapie is inmiddels uitgegroeid tot een erkende wetenschap. Wereldwijd wordt er door scheikundigen onderzoek gedaan naar de werking. Gelukkig is de tijd voorbij, dat er gekscherend gepraat werd over “kruidenvrouwtjes”, zoals de bekende Klazien uit Zalk.

Fytotherapie, is net als de Homeopathie en Bach druppels een holistische geneeswijze. Dit betekend dat  zowel de lichaam als de geest wordt bij het genezingsproces betrokken.

Daarbij biedt het – wat DigiBach betreft – geen alternatief voor reguliere geneeskunde. Kruiden en planten bieden een aanvulling op een gezonde leefstijl. Raadpleeg bij klachten of twijfel altijd je huisarts.

Geen kant en klare oplossingen: Het is dus niet zo dat er kant en klare mixen bestaan voor bepaalde aandoeningen. Er wordt gekeken naar een combinatie van de factoren waardoor de ziekte of aandoening ontstaat.

Geneeskrachtige kruiden en andere planten met holistische eigenschappen

Zowel bij Kruidengeneeskunde, als bij Homeopathie en Bachbloesems worden in veel gevallen dezelfde planten of kruiden gebruikt. Maar ze worden op verschillende manieren toegepast. Bij de kruidengeneeskunde wordt geprobeerd de stofwisseling en de organen rechtstreeks te beïnvloeden en te genezen. De kruiden kunnen ook een positieve werking hebben op de psyche van de patiënt. De Homeopathische behandeling is meer indirect. Het middel maakt het lichaam in eerste instantie een beetje ‘zieker’ en stimuleert daarmee de natuurlijke geneeskracht van de mens zelf.

Bachbloesems tenslotte richten zich niet op lichamelijke genezing, maar bieden een steuntje bij bepaalde emotionele uitdagingen. Die uitdagingen kunnen wel tot klachten leiden, waardoor deze aanpak zich meer richt op de oorsprong. In het Bachbloesems overzicht kun je meer lezen over de verschillende bloesems en hun werking.

fytotherapie-geneeskrachtige-kruiden

Geneeskrachtige kruiden voor verhoging van de weerstand

Wanneer de dagen korter worden en het natter en kouder wordt, kan je weerstand wel een steuntje gebruiken. Bekend is de Echinacea purpurea ofwel Echinaforce. Dit middel werkt ondersteunt het afweersysteem.

Gebruik het niet te lang, door de gewenning werkt het niet meer optimaal.

Kruidenthee voor een goede weerstand

brandnetel thee

Als alternatief kun je ook brandnetelblad (Urtica Urens) gebruiken als natuurlijk antibioticum. Recept voor brandnetelthee: Voor 1 kopje thee: 1,5 gram brandnetelblad, 5 minuten meekoken het water. Daarna zeven en in kleine slokjes opdrinken. Hiervan drink je 3 kopjes per dag. Gedroogd brandnetelblad is te koop bij natuurvoedingswinkels of in de supermarkt.

Kruiden tegen ontstekingen

Er kunnen verschillende ontstekingen ontstaan door een infectie: in de luchtwegen, van een orgaan of van de huid. Om deze ontstekingen te kunnen behandelen, zijn er natuurlijke antibiotica. Tegenwoordig zijn de natuurlijke antibiotica vervangen door chemische middelen op basis van schimmels, zoals bijvoorbeeld penicilline. Het nadeel is, dat niet alleen de schadelijke bacteriën gedood worden, maar ook de gezonde, lichaamseigen bacteriën die voor een normaal functioneren van een organisme nodig zijn.

Niet alleen de ziektekiemen worden aangepakt, maar ook de afweer van het lichaam wordt verzwakt.

Fytotherapie-bachbloesem
Kamillethee als natuurlijk antibioticum.

Een belangrijk geneeskrachtig kruid bij het behandelen van ontstekingen is de rode zonnehoed Echinacea purpurea). Deze heb ik onder het kopje verhoging weerstand al genoemd voor inwendig gebruik.

Ook kamillethee is een uitstekend antibioticum.

Voor uitwendige ontstekingen kan goudsbloem (Calendula officinalis) op het ontstoken lichaamsdeel aangebracht worden.

Fytotherapie bij zenuwachtig gevoel

De grote lichamelijke en geestelijke onrust wordt veroorzaakt door een sterke prikkelgevoeligheid van het zenuwstelsel. De één is daar meer gevoelig voor dan de ander. Het wordt vooral veroorzaakt door het langdurig blootstaan aan grote spanning bijvoorbeeld in de examentijd of door langdurige grote werkdruk. Een slechte lichamelijke toestand maakt het er ook niet beter op.

De kruiden die hier goed bij kunnen helpen zijn o.a. Sint-janskruid: per kopje gebruik je één theelepel gedroogd kruid ( van bijv. Jacob Hooy). Dit laat je 10 minuten trekken. Van de thee 3 x daags 1 kopje drink. Lindebloesem: per kopje gebruik je één theelepel gedroogd kruid (van bijv. Jacob Hooy). Dit laat je 20 minuten trekken. Van de thee 3 x daags 1 kopje drinken.

In stress situaties en bij overwerktheid

Zonder gezonde stress kunnen we niet leven,omdat dan onze lichaamsfuncties zoals de ademhaling en de hartslag, geheel weg zouden vallen. Stress is een normale reactie op de wereld om ons heen. Wanneer spanning voortdurend aanwezig is, dan heb je een ongezonde vorm van stress. In dat geval staan alle lichaamsfuncties en de spieren constant gespannen. Bewust worden van de oorzaak van de klachten is een goed begin, omdat je er dan aan kunt werken meer ontspanning in te bouwen in je leven. De kruiden die hierbij goed kunnen ondersteunen zijn o.a. Passiebloem: ook hiervan kun je het gedroogde kruid kopen, of in theezakjes van Zonnatura. Passiebloem is een rustgevend kruid. Rozemarijnblad: dit kun je ook als thee drinken. Rozemarijn is opwekkend.

Lees meer over natuurlijke middelen tegen stress en prestatiedruk.

Ook handig als je goed moet presteren: Ginseng! Dit kruid helpt je om je concentratie te verbeteren en een heldere geest te houden. Handig als je moeite hebt om je aandacht ergens bij te houden. Of als je een bijzonder belangrijke dag voor de boeg hebt.

Spanningshoofdpijn

Wanneer je veel last hebt van spanningshoofdpijn, is dat een teken dat je een aantal dingen in je leven zult moeten veranderen waardoor meer tijd voor ontspanning ontstaat. Rust, beweging, ontspanning in de frisse lucht vormen een goede basis. Kruiden die ik fijn vind om te gebruiken bij spanningshoofdpijn zijn o.a. Lavendel: Zet thee van één theelepel lavendel en laat dit 3 minuten trekken. Naar behoefte een kopje drinken. De thee niet te warm drinken. Wanneer je dat makkelijker vind, kun je ook de theezakjes van Kneipp nemen. Valeriaan: hiervoor laat je twee theelepels fijngesneden wortel op één kopje koud water 8 uur trekken. Vervolgens verwarmen tot drinktemperatuur en opdrinken.

lavendel-spanning
Lavendel voor ontspanning

Voor het behandelen van spanningshoofdpijn zijn er ook uitwendige toepassingen: Eucalyptusblad: twee druppels eucalyptus olie op één liter kokend water en de damp hiervan inademen. Of een alcoholische tinctuur, die op het voorhoofd en de slapen wordt ingemasseerd.

Huismiddeltje: leg rauwe aardappelschijfjes op het voorhoofd, vervang deze als de verkoelende werking ervan vermindert.

Hopelijk wordt je door deze blog enthousiast over de kruidengeneeskunde en helpt het om je bewust te worden dat er alternatieven zijn voor alle chemische middelen die we gewend zijn te gebruiken.

Fytotherapie producten

Ben je op zoek naar buideltjes of kussentjes gevuld met lekker geurende kruiden? Bijvoorbeeld om beter bij in slaap te vallen, of om je kledingkast lekker te laten ruiken?

Geplaatst in Mindful & Lekker in je Vel.

Jolanda is gediplomeerd Bach therapeut. Ze heeft jarenlange ervaring in het geven van Bach bloesem advies en het vinden van de juiste Bach mix op maat die het beste aansluit bij de hulpvraag van haar klanten.