Halloween staat weer voor de deur. 31 oktober staat weer helemaal in het teken van griezelen, snoep en verkleden. En natuurlijk: van pompoenen met een gezicht! Benieuwd waar die gekke traditie vandaan komt? Wij duiken in de betekenis van Halloween, om te achterhalen wat de link tussen dit feest en pompoenen is.
Hoe is Halloween ontstaan? Wat vieren we met Halloween?
Wil jij ook een Halloween pompoen maken, maar weet je nog niet zo goed hoe je daarmee moet beginnen? Of wil je wel eens wat anders dan dat spookachtig lachende gezicht? Lees dan zeker even verder, want we verzamelden ook wat inspirerende Halloween pompoenen.
Hoe is Halloween ontstaan?
Halloween is een samentrekking van “All Hallows’ Evening”, oftewel Allerheiligenavond: de avond voor Allerheiligen (1 november). Het is het begin van het driedaagse “Allhallowtide”, dat in het teken staat van het herdenken van de doden, in het bijzonder heiligen.
Dus, wat vieren we met Halloween eigenlijk?
De betekenis van Halloween stamt waarschijnlijk van het oud-Keltische oogstfestival. Op de Keltische kalender was 1 november namelijk het begin van het nieuwe jaar, en 31 oktober dus oudejaarsavond. Op die avond werd gevierd dat de oogst was binnengehaald en het zaaigoed voor volgend jaar klaar lag.
De naam voor dit festival was Samhain, uitgesproken als Saun.
De Kelten geloofden dat op deze nacht de geesten van overledenen terugkwamen om bezit te nemen van de lichamen van levenden. Om de geesten op afstand te houden, droegen de Kelten maskers om hen af te schrikken. En ook het gebruik om pompoenen onder handen te nemen komt hier waarschijnlijk vandaan…
En de betekenis van Halloween en pompoenen?
Halloween is voor veel mensen een reden om zich eens flink uit te leven op een pompoen. Waarom hollen we die dingen zo graag uit met Halloween? Wat is de betekenis van Halloween en pompoenen?
In het Engels heten die uitgeholde pompoenen met een lichtje een “Jack-o-lantern”, wat oud-Brits is voor “man met een lantaarn”. Daarnaast was het een andere benaming voor ignis fatuus (“gekkenvuur”): mysterieuze, flakkerende blauwe lichtjes boven moerasland, die vroeger vaak werden geassocieerd met spookverschijningen.
Die “Jack-o-lantern” gaat terug op een Ierse Smid, ene Jack. Jack was regelmatig in de kroeg te vinden en had heel wat op zijn kerfstok. Daarom sloot hij een deal met de duivel, om er zeker van te zijn dat zijn ziel niet naar de hel zou gaan. Probleempje: toen hij stierf ontdekte hij ook niet de hemel in te kunnen omdat hij met de duivel had geheuld! Door zijn deal was hij ook niet welkom in de hel, dus was hij gedoemd tot eeuwig rondzwerven. Wel kreeg hij van de duivel nog een enkel gloeiend kooltje uit de hellevuren, die Jack in de knol stak die hij bij zich had, om zijn weg te verlichten.
Waarschijnlijk komen deze verhalen voort uit een traditie waarbij die lichtgevende pompoenen juist werden gebruikt om geesten zoals die van Jack op afstand te houden.
Tijdens de oogstfeesten werden grote kampvuren gestookt. Men geloofde dat de kwaadwillende geesten zich ophielden in de schaduwen. Om deze geesten af te leiden, werden er gezichten in pompoenen gekerfd waarna er een kaarsje in werd geplaatst.
Deze pompoenen werden langs wegen en bij poorten gezet. Ze wezen reizigers de weg, en waarschuwden passerende feeën, geesten en ander gespuis om het dorp in kwestie met rust te laten.
Zoals je ziet is de betekenis van Halloween nogal verspreid. Maar het lijkt wel vast te staan dat er een sterke verbinding is met de vruchtbaarheid van de aarde en krachten die we niet kunnen begrijpen.
Halloween pompoenen: van Jack’s gezicht tot ware kunstwerken
Vroeger werd het verhaal van Jack de smid uitgebeeld door lantaarns te maken uit knollen. De gekke gezichten erin moesten Jack voorstellen. Door de overvloed van pompoenen in de VS – en omdat je in een grote pompoen makkelijker een gezicht krijgt dan in een knol – werd het al snel traditie om pompoenen te gebruiken.
De klassieke Halloween pompoen heeft dan ook een “gewoon” gezicht dat van binnenuit wordt verlicht. Zoals we in de betekenis van Halloween hebben gezien, hadden die gezichten van oudsher hun functie om kwaadwillende geesten op afstand te houden.
Daar zitten we nu natuurlijk niet meer aan vast. Dus wil je eens wat anders? Dan kun je vast inspiratie putten uit deze geweldige creaties.
Wat denk je bijvoorbeeld van een spook of monster, helemaal in de Halloween stijl? Of geef het oude Jack-thema een upgrade en kies voor een moderne badguy. Wij vonden de Walter White pompoen links toch wel bijzonder tof!
Ga je toch liever voor een “gewoon” gezicht? Ook dat kun je natuurlijk anders aanpakken. Bijvoorbeeld door de pompoen niet uit te hollen, maar als een waar kunstwerk in de pompoen uit te snijden.
Het wordt natuurlijk wel een beetje lastig om hier nog een waxinelichtje in te krijgen. Daar staat dan wel weer tegenover dat de pompoen er zeker niet minder creepy op wordt!
Verder kun je deze pompoen dan wél weer een beugel geven. Goals!
Halloween pompoen maken: zo ga je te werk
Goed, tijd om zelf aan de slag te gaan! Want na al die inspiratie wil je nu natuurlijk graag aan de slag om zelf een mooie Halloween pompoen te maken. Zo pak je dat aan.
Wat heb je nodig?
- Pompoen (ja echt)
- Messen (nogal logisch)
- Schuurspons (huh?)
- Lepel (ah ja, om te scheppen)
- Naald en/of stiften (tip: gebruik whiteboard markers in plaats van permanent markers, dan kun je eventuele fouten gemakkelijk wegvegen. Niet dat jij fouten maakt natuurlijk, maar just in case!)
- Eventueel: een boor (voor de echt hardnekkige pompoenen)
Stap voor stap je Halloween pompoen maken
- Alles begint natuurlijk bij de pompoen. Rond deze tijd kun je die overal kopen. Toch willen we je aanmoedigen om je lokale groenteboer te steunen door bij hem het mooiste exemplaar uit te zoeken. Heeft hij ook nog een leuke Halloween.
- Snijd met een mes het topje van de pompoen
- Gebruik een grote lepel om het vruchtvlees uit de pompoen te verwijderen
- Maak de binnenzijde van de pompoen glad met het schuursponsje
- Eventueel nog afspoelen en daarna goed laten drogen
- Nu is het tijd voor de tekening! Maak je ontwerp op papier en trek over met een naald, of teken direct op de pompoen met de stiften
- Snijden maar! Tip: met een boor kun je mooie, rechte gaatjes maken of kleine hoekjes scherp afronden
- Met glow-in-the-dark of zwarte verf wordt je pompoen pas echt angstaanjagend!
- Op een koele, droge plek is je uitgesneden Halloween pompoen ongeveer twee weken houdbaar. Wil je hem buiten zetten? Smeer hem dan in met een coating of vaseline, dat voorkomt dat er vocht in trekt.
- Kaarsje erin en klaar is je pompoen!
